● Yoksulluk nafakası nedir?
● Yoksulluk nafakasına hükmedilebilmesi için gereken şartlar nelerdir?
● Yoksulluk nafakası pratikte nasıl uygulanıyor?
● Yoksulluk nafakası hukuka aykırı mı?

Evet, ödeyeceksiniz.
Boşanma sonucunda maddi olarak zor durumda olan tarafa yapılan ödemeye yoksulluk nafakası denmektedir.
Yoksulluk nafakası, süresizdir. Yani mahkeme kararıyla nafakanın kaldırılmasına karar verilmedikçe yahut boşandığınız eşinizin yeniden evlenmesi veya ölümü gibi nafakayı kendiliğinden sonlandırana erdiren bir durum oluşmadıkça, nafaka yükümlülüğünüz devam edecektir.
Bu sebeple yoksulluk nafakası halk arasında süresiz nafaka olarak da bilinmektedir.
Yoksulluk Nafakasına Hükmedilebilmesi İçin Gereken Şartlar Nelerdir?
Yoksulluk nafakasına hükmedilebilmesi için belirli şartların bir arada bulunması gerekmektedir. Bu şartlar sırasıyla;
Taraflardan birinin talepte bulunması gerekir,
Talep eden eşin kusurunun daha ağır olmaması gerekir,
Talep eden eşin yoksulluğa düşmesi gerekir,
Nafaka ödeyecek eşin mali gücü ile orantılı olması gerekir.
Süresiz Nafaka Düzenlemesine Yönelik Eleştiriler ve Uygulamada Sıklıkla Karşılaşılan Problemler
• Süresiz nafakaya hükmedilirken yalnızca eşlerin kusur durumu değerlendirilmekte olup evliliğin süresi, mahiyeti veya müşterek çocuk olup olmaması gibi ölçütler dikkate alınmamaktadır.Süresiz nafakaya hükmedilebilmesi için nafaka talep eden eşin, diğer eşe nazaran daha kusurlu olmamasıyeterlidir. Eşler eşit kusurlu olsa dahi süresiz nafakaya hükmedilmesi mümkündür.
• Süresiz nafakaya hükmedilmesi için nafaka yükümlüsü eşin kusurlu olması dahi gerekmemektedir. Mevzuatımız uyarınca, boşanmada her iki eşin de kusursuz olduğu durumlarda dahisüresiz nafakaya hükmedilmesi mümkündür.
• Bir gün süren evliliklerde dahi süresiz nafakaya hükmedilmesi mümkündür. Hatta bu süre içerisinde fiilen evlilik birliği içerisinde yaşanması dahi gerekmemektedir. Bir boşanma davasında ilk derece mahkemesi, “evlilik süresinin kısa olması, çocuklarının olmaması ve bir daha birbirlerini görmeyecek olmaları” gerekçeleriyle yoksulluk nafakasını iki yılla sınırlandırmıştır. Ancak Yargıtay, ilk derece mahkemesi kararını hukuka aykırı bularak bozmuştur.
Yoksulluk nafakası hukuka aykırı mı?
Kestel Asliye Hukuk Mahkemesi, süresiz yoksulluk nafakasının iptali istemi ile Anayasa Mahkemesi’ne başvurmuştur. İlk derece mahkemesi başvurusunda, süresiz nafakanın eşlerden birine ömür boyu sürecek bir mali yükümlülük getirdiğini ve bu durumun eşitlik ilkesine aykırı olduğunu ileri sürmüştür. Ayrıca başvuruda, süresiz nafakanın doğurduğu sorunlar da dile getirilmiş olup hükmün Anayasa’nın 2., 10. ve 41. maddelerine aykırı olduğu gerekçesiyle iptali istenmiştir.
Süresiz nafakanın Anayasa’ya aykırı olduğu iddiası, Anayasa Mahkemesi’nce değerlendirilmiş ve başvuru oy çokluğu ile reddedilmiştir.
Anayasa Mahkemesi’nin 2011/136 E., 2012/72 K. sayılı ve 17.05.2012 tarihli kararında yer alan ret gerekçeleri özetle aşağıdaki gibidir:
• İtiraz konusu “süresiz olarak” ibaresi, nafaka alacaklısının her zaman ölünceye kadar yoksulluk nafakası alacağı anlamına gelmemektedir. “Süresiz olarak” ibaresinin amacı, boşanmadan dolayı yoksulluğa düşecek olan eşin, diğer eş tarafından, şartları bulunduğu sürece ekonomik yönden desteklenmesi ve asgari yaşam gereksinimlerinin karşılanmasıdır.
• Evlilik birliğinde eşler arasında geçerli olan dayanışma ve yardımlaşma yükümlülüğünün, evlilik birliğinin sona ermesinden sonra da kısmen devam etmektedir. Yoksulluk nafakasının özünde, ahlaki değerler ve sosyal dayanışma düşüncesi yer almaktadır. Yoksulluk nafakasının amacı nafaka alacaklısını zenginleştirmek değildir. Yoksulluk nafakasıyla, boşanma sonucunda yoksulluk içine düşen eşin asgari yaşam gereksinimlerinin karşılanması düşünülmüştür. Yoksulluk nafakasına hükmedilebilmesi için nafaka talep eden eşin boşanma nedeniyle yoksulluğa düşecek olması tek başına yeterli değildir. Kendisinden nafaka talep edilen eşin de nafaka ödeyebilecek ekonomik gücünün bulunması gerekmektedir.
• İtiraz konusu kural, boşanma sebebiyle yoksulluğa düşen eşi korumak için düzenlenmiştir. Nafaka yükümlüsü eşin, koşulları bulunduğu sürece, herhangi bir süre sınırı olmaksızın yoksulluk nafakası vermesi sosyal hukuk devleti ilkesinin gereğidir.
• Açıklanan nedenlerle, itiraz konusu kural Anayasa’nın 2. maddesine aykırı değildir. İptal isteminin reddi gerekir. Kuralın Anayasa’nın 10. ve 41. maddesi ile ilgisi görülmemiştir.
-Av. Elif Nur Çalışan
Comments